سارا اصغری: صادرات سیمان ایران، بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته با افزایش اندکی روبه‌رو بوده است.

بر اساس تازه‌ترین آمار گمرک از تجارت خارجی ۳ماه نخست امسال، در این مدت در مجموع ۳ میلیون و ۶۳۶ هزار تن انواع سیمان و کلینکر از ایران صادر شد که ارزش دلاری آن رقمی حدود ۱۲۴ میلیون و ۳۱۲ هزار دلار می‌شود. از این مقدار، یک میلیون و ۶۸۴ هزار تن به ارزش ۴۷ میلیون و ۶۳۹ هزار دلار مربوط بـه سیمـان‌های پـودر نشده موسـوم بـه کلینکر بـوده است.
به گزارش ایسنا، کویت، عراق، افغانستان و بنگلادش مهم‌ترین مقصدهای صادراتی سیمان ایران در بهار امسال بوده‌اند؛ به‌طوری‌که در این مدت بیش از ۲۷ میلیون دلار از مجموع کل صادرات سیمان ایران به کویت، بیش از ۲۰ میلیون دلار به عراق، بیش از ۲۰ میلیون دلار به افغانستان و بیش از ۱۵ میلیون دلار به بنگلادش بوده است.
در مجموع می‌توان گفت سیمان ایران دست کم به ۲۷ کشور خارجی صادر می‌شود و این در حالی است که اگر صادرات با همین روند ادامه پیدا کند در پایان امسال شاهد صادرات بیش از ۱۴ میلیون تن سیمان از ایران خواهیم بود.
صادرات سیمان در بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته اندکی افزایش یافته، به‌طوری‌که در ۳ماه نخست سال ۱۳۹۶، به میزان ۳میلیون و ۴۷۵ هزار تن سیمان به ارزش ۱۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار از ایران صادر شده بود. این در حالی است که گفته می‌شود صادرات سیمان ایران به عراق با مشکل روبه‌رو شده و باید به دنبال بازار جدیدی باشیم.

صادرات باید به‌طور جدی دنبال شود
رئیس انجمن صنعت سیمان با اشاره به اینکه در زمینه میزان افزایش نرخ این محصول هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌ایم، درباره صادرات گفت: با توجه به از دست رفتن بازار صادراتی عراق، مشتری‌های جدیدی پیدا کرده‌ایم که جایگزین می‌شوند.
به گزارش ایسنا، عبدالرضا شیخان گفت: امروز مشتری‌های زیادی از جمله قطر، کویت، تانزانیا و بنگلادش پیدا کرده‌ایم که می‌توانیم مقدار زیادی سیمان به این کشورها صادر کنیم. اگر جاده‌ها بتنی ساخته شوند سالانه بیش از ۲ تا ۳میلیون تن به فروش سیمان اضافه نمی‌شود بنابراین باید تحولی جدی اتفاق بیفتد و روی صادرات تمرکز کنیم. البته با توجه به اتفاق‌های اخیر به مشکل برخوردیم. با این حال صادرات سیمان به کشورهای آسیای دور را پیگیری می‌کنیم، چراکه چین میزان تولید سیمان را کاهش داده و فضا برای صادرات سیمان ایران باز شده که البته این شرایط مقطعی است. برای مثال در عراق صادرات خوبی داشتیم که دیگر ادامه پیدا نکرد.
وی با بیان اینکه سعی کردیم شفافیت ایجاد کنیم، افزود: نگاه ما به سیمان طوری است که می‌توانیم آن را به عنوان یک صنعت و اشتغال حفظ کنیم و تولید و نرخ را به تعادل برسانیم. شیخان درباره اختصاص ارز صادرات سیمان نیز عنوان کرد: ارز حاصل از صادرات سیمان وارد سامانه نیما می‌شود. همچنین توافق تخفیف ۳۰ درصدی کشتیرانی برای هزینه حمل‌ونقل صادرات سیمان هنوز محقق نشده است.
این مقام مسئول ادامه داد: باتوجه به اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت در شرکت کشتیرانی سهام دارد، قرار بود سود سهام این وزارتخانه به عنوان یارانه به صادرات محصولات صنعتی از قبیل سیمان اختصاص یابد اما چون شرکت کشتیرانی در زیان است، سودی نداشته‌اند که بخواهند بپردازند.
شیخان ادامه داد: باوجود تحریم‌ها، در دهه ۸۰ ظرفیتی ایجاد شد که توانستیم با هماهنگی دولت، میزان تولید را بالا ببریم. در این مدت میزان تولید ۲/۵ برابر قبل بود اما این روند ادامه پیدا نکرد و حتی در سال‌های اخیر با رشد منفی تولید روبه‌رو شدیم و رکود ساخت‌وساز به ویژه کارخانه‌هایی که تازه در مدار تولید قرار گرفته بودند، به این صنعت لطمه زد.
شیخان با بیان اینکه به‌دلیل کاهش نقدینگی، میان کارخانه‌ها رقابت منفی ایجاد شده، گفت: با وزارت صنعت، معدن و تجارت هماهنگ کردیم و تصمیم گرفتیم به اندازه‌ای تولید نکنیم که نتوانیم بفروشیم. سپس بررسی کردیم که صنعت سیمان با چه ظرفیت بهینه‌ای تولید کند و با چه قیمتی بفروشد که کارخانه‌ها سرپا بمانند و اشتغال را حفظ و به اندازه نیاز داخل و صادرات تولید کنند.

برای افزایش نرخ به جمع‌بندی نرسیدیم
وی با انتقاد از رقابت منفی تولیدکنندگان افزود: رقابت منفی باعث شد کارخانه‌ها نرخ سیمان را کاهش دهند که برای جلوگیری از زیان تولید، قرار شد براساس نیاز داخلی و صادراتی، تولید و توزیع کرده و تخفیف‌ها را کم کنند. البته تا امروز نرخ فروش سیمان از نرخ مصوب کمتر بوده است. برای بهره‌وری در این صنعت باید تخفیف‌ها حذف و به نرخ مصوب اضافه شود اما هنوز در زمینه میزان افزایش نرخ به جمع‌بندی نرسیده‌ایم.

نیاز به جایگزینی بازار عراق
ساماندهی بازار صادرات سیمان، یکی از موضوع‌های قابل توجه و از خواسته‌‌های فعالان حوزه سیمان به‌شمار می‌رود. در این‌باره حسن صباغیان بیدگل، کارشناس حوزه سیمان در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: انتظار فعالان سیمان این است که اجازه صادرات از غرب و شرق کشور وجود داشته باشد و تسهیلاتی برای صادرات به کشورهایی همچون عراق، افغانستان و عمان ایجاد شود. این کارشناس سیمان در پاسخ به این پرسش که دولت باید چه تسهیلاتی برای صادرات بیشتر فراهم کند، گفت: در وهله نخست دولت باید مناسبات خود را با کشورهای همسایه تقویت کند و پس از آن بازاریابی‌های مناسب را انجام دهد.
صباغیان بیدگل تصریح کرد: کشورهای عربی همچون عمان، کویت و قطر به واردات سیمان ایران ابراز تمایل کرده‌اند، از این‌رو اگر بتوانیم سیمان کشور را از غرب و جنوب به این کشور صادر کنیم، می‌تواند جایگزین عراق شود. وی با تاکید بر این موضوع که می‌توانیم فروش کلینکر به عراق را نیز مدیریت کنیم، گفت: بازار عراق همچنان خواستار کلینکر ما است. صباغیان ‌بیدگل بیان کرد: دست کم فروش کلینکر باید ساماندهی‌ شود تا با نرخ معقول بتوان کلینکر را به عراقی‌ها فروخت.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توانیم عراق را به بازار خود بازگردانیم، اظهار کرد: عراقی‌ها از ما کلینکر خریداری کرده و پس از سایش آن، سیمان تولید می‌کنند. از این‌رو با توجه به کارخانه‌هایی که در عراق سایش انجام می‌دهند، بعید به نظر می‌رسد امکان بازگشت بازار عراق وجود داشته باشد، از این رو باید به کشورهای دیگر در حوزه خلیج‌فارس که نیاز به سیمان دارند و خودشان تولید نمی‌کنند، توجه بیشتری کنیم. البته شرکت‌های سیمانی، بیکار ننشسته و بازار هدف خود را تغییر داده‌اند، صادرات هم قابل توجه بوده است.
این فعال حوزه سیمان در پاسخ به این پرسش که آیا بازارهای هدف جدید صادراتی ممکن است تحت تاثیر تحریم‌ها قرار گیرند، گفت: وجه صادرات سیمان بیشتر مواقع به صورت ریالی برمی‌گردد، در گذشته نیز اینگونه بود. سیمان به وسیله واسطه‌ها به صورت ریال به شرکت سیمانی داده می‌شود.
صباغیان‌بیدگل در پاسخ به این پرسش که این کشورها چگونه ریال را تامین می‌کنند، گفت: شرکت‌های سیمانی از تاجران ایرانی – عربی استفاده می‌کنند. این افراد دو تابعیتی هستند بنابراین تامین ریال برای آنها کار ساده‌ای است و تاجران شناخته‌شده‌ای هستند. از سوی دیگر این صادرات ریالی به نفع شرکت‌های سیمانی است چراکه لازم نیست ارز خود را به سامانه نیما بدهند.